Cumhuriyet periyodu edebiyatının sevilen muharrirlerinden olan Reşat Nuri Güntekin, 135 yıl evvel hayatını kaybetti. Çok okunan ve beğenilen yapıtlara imza atan Güntekin’in kitapları dizilere ve sinemalara çekildi; binlerce okur tarafından okundu.
Usta müellifi vefat yılında sevgi ve hürmetle anıyoruz…
Çağdaş Türk Edebiyatının ünlü roman, hikaye ve tiyatro muharriri Reşat Nuri Güntekin, 25 Kasım 1889 tarihinde İstanbul’da doğdu. Babası Askerî Doktor Nuri Bey, annesi Erzurum Valisi Yaver Paşa’nın kızı Lütfiye Hanım’dır.
Güntekin; Çanakkale’de ilköğrenimini yaptı. Galatasaray Lisesi’nde bir yıl okuduktan sonra İzmir’deki Fransız Okulu’na girdi. Bu okulu bitirmeden ayrıldı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ni bitirdi.
Reşat Nuri Güntekin, Anadolu beşerinin yaşantısını, problemlerini, şahsî hislerini, inançlarını süssüz, yapmacıksız, konuşulan Türkçe’nin tüm yalınlığı ve açıklığıyla lisana getiren muharrirdir.
Onu ünlendiren Çalıkuşu romanına gelinceye kadar yazdığı küçük hikayeler, tiyatro tenkitleri, piyesler, seyahat izlenimleri de dikkati çeker.
METİNLERİNDEKİ İNSAN SEVGİSİ
Güntekin, yapıtlarında insan sevgisine geniş yer verir. Optimist bir kişiliğe sahiptir. Müfettişlikle adım adım gezdiği Anadolu’yu, gördüklerini, duyduklarını, kendine has tipleri, geleneklerle görenekleri, toplumsal meseleleri, pek derine inmeyen bir müşahedeyle, aktif bir biçimde anlatır. Düzgün bildiği sahne tekniğini, hisli bir yoğunlukta, bazen mizahla iç içe işler.
DERGİCİLİK HAYATI
Bursa Sultanisi’nde Fransızca öğretmenliği yaptı, İstanbul’a atandı. Vefa Sultanisi, Erenköy Lisesi, Çamlıca Kız Lisesi, Kabataş, Galatasaray, İstanbul Erkek liselerinde edebiyat, ideoloji dersleri okuttu, Fatih Vakıf Mektebi müdürlüğünde bulundu. Mahmut Yesari’yle Kelebek adında mizah dergisi çıkardı.
DEVLET VAZİFESİNDE BULUNDU
Güntekin, 1939-1946’da iki periyot milletvekilliği yaptı. Güntekin, daha sonra Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün imzaladığı kararname ile 14 Ağustos 1947’de Ulusal Eğitim Vekaleti Başmüfettişliği vazifesine getirildi.
Kırk yılı aşkın bir müddet devletin çeşitli kademelerinde vazife yapan ve birebir vakitte yazın hayatını verimli biçimde sürdüren Güntekin’in herkes tarafından bilinen sigara tutkusu, sıhhatinin bozulmasına ve akciğerlerinin iflas etmesine neden oldu.
Usta edebiyatçı, emekli olduktan sonra da tiyatro ile uğraşmaya devam etti. Emekliliğinden vefatına kadar geçen müddette İstanbul Kent Tiyatroları Edebi Konsey Üyeliği misyonunu yürüten Güntekin, 1950’de UNESCO’nun Türkiye temsilcisi ve talebe müfettişi olarak Paris’e gitti.
REŞAT NURİ ÖLDÜ
Unesco’da Türkiye Temsilciliği, Paris’te kültür ataşeliği misyonlarında bulundu. Emekli ye ayrılıp yeni yapıtlarını yazarken yakalandığı kanserden, tedavi için gittiği Londra’da 13 Aralık 1956’da yaşama gözlerini yumdu. Cenazesi yurda getirilip, Karacaahmet’te toprağa verildi.
