Yurt dışında basılan uydurma dolarların Türkiye’de piyasaya sürülmesi piyasaları karıştırdı.
50 ve 100 dolarlık banknotların, bankamatik ve para sayma makinelerinden bile geçtiği belirtildi.
Farklı tonlardaki yeni-eski dolarlar başları karıştırdı.
Yapılan açıklamalar ve gelişmelerle düzmece döviz krizi derinleşti.
Bankalar ve döviz ofisleri dolar alımlarını durdurdu. İstanbul, Antalya ve Gaziantep’in akabinde Adana’da da 50 ile 100 dolarlık döviz süreçlerine orta verildi.
Kapalıçarşı’da ve birçok kentte döviz ofisleri banknotlarla ilgili iş yerlerine ihtar broşürleri astı.
BAZI DÖVİZ OFİSLERİNİN TEZ DOLAR BOZDURMAK İSTEYENLERDEN, FAZLA KOMİTE TALEP ETTİ İDDİASI
Sahte dolar krizi fırsatçıları da harekete geçirdi.
Bazı döviz ofislerinin dolar bozmak için kurul istediği argüman edildi. Doları daha düşük fiyata almak isteyenler ortaya çıktı.
Bazı döviz ofislerinin 50 ve 100 doları bozmak için 5 ila 10 dolar ortasında ek fiyat talep ettiği öne sürüldü.
Bazı döviz ofislerinin da doları daha ucuza bozmaya çalıştığı belirtildi. Doların şimdiki fiyatının 34,70 lira civarındayken 25 liraya bozmaya çalışanlar olduğu sav edildi.
SORUŞTURMA AÇILDI
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, geçersiz para basımı ve dağıtımı hususlarının araştırılması hedefiyle soruşturma başlattı.
BANKALAR ATMLERİ GÜNCELLEDİ
Bankalar, ATM ve para sayma makinelerini güncellemeye başladı.
Sahte paraları ATM ve para sayma makinelerinin ayırt edemediği belirtildi.
Esnaf elle denetim yaparak uydurma dolarları tespit etmeye çalıştı.
Bankalar, kullanımdaki para sayma, geçersiz döviz denetim ve ATM makinelerinin güncellemelerine başladı.
TBB VE TCMB DÜZMECE DÖVİZLE ÇABA İLETİSİ VERDİ
Piyasada dolaşan düzmece döviz banknotlarına ilişkin, Türkiye Bankalar Birliği (TBB) ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) farklı ayrı açıklamalarda bulundu.
TBB tarafından geçersiz dövizle uğraş ve deveranının engellenmesi hedefiyle, kullanımdaki para sayma, geçersiz döviz denetim ve ATM makinelerinin denetimleri ve güncellemelerinin yapıldığı açıklandı. Merkez Bankası ise isimli mercilerle uyum içinde çalışıldığını belirtti.
VATANDAŞ’A UYARI
Uzmanlar, vatandaşların mağdur olmaması için dolar alımlarını bankalar üzerinden yapmasını önerdi. Ayrıyeten döviz ödemeli kart kullanımı tavsiye edildi.
Bankadan nakit döviz alımlarında, ilgili dövizin fotokopilerinin çekilmesi ve banka kaşesi vurularak teslim alındığının belgelenmesi tavsiye edildi.
Döviz ofislerinde da makbuzun üzerine alınan paraların seri numaralarının yazılmasının mağduriyetleri önleyeceği aktarıldı.
SAHTE DOLARLARIN GELİŞ NOKTASI
Sahte dolar banknotların Güneydoğu ve Bulgaristan hududundan kaçak yollarla Türkiye’ye sokulduğu tez edildi.
İlk süreçler Antalya, İzmir, Gaziantep ve İstanbul üzere turistik bölgelerde yapıldı.
SAHTE DOLARLAR BİRİNCİ NEREDE GÖRÜLDÜ
Antalya’da bir kişinin yüklü ölçüde geçersiz dolar ile kripto para alımı yapmaya çalıştığı öğrenildi. Bu olay, uydurma dolarlara dair birinci büyük hadiselerden biri olarak kaydedildi.
Gaziantep’te bir döviz ofisinde para sayma makinesi güncellenmediği için düzmece dolarlar tespit edilemedi.
NE KADAR UYDURMA DOLAR OLDUĞU SÖYLENİYOR
Piyasaya sokulan uydurma dolarların 600 milyon doları bulabileceği kestirim edilidir. Birtakım kaynaklar ise meblağın 1 milyar doları aşabileceğini sav etti.
“SAHTE 1.000 DOLAR DAHİ YOK”
Tüm Yetkili Kuruluşlar ve Döviz Büroları Derneği (TÜYEMDER) Başkanı Methi Şeren, sahte dolar tezlerinin abartılı olduğunu ve panik havası yaratıldığını söyledi. Bir hafta sonucunda tüm Türkiye’de yalnızca 2 uydurma banknot ellerine geçtiğini söyleyen Şeren, piyasada uydurma 1.000 dolar dahi olmadığını tabir etti.
SAHTE DOLAR NASIL ANLAŞILIYOR
Emniyet Genel Müdürlüğü’nün “ABD doları güvenlik özellikleri” başlıklı metninde, yepyeni dolar banknotları özelliklerine ait şu bilgiler yer alıyor:
RENK DEĞİŞTİREN MÜREKKEP 50 DOLAR
1997 yılında tedavüle sürülen 50 ABD Doları banknotların ön yüzünde bulunan 50 sayısına dik bakıldığında yeşil, açılı bakıldığında siyah renkte manzara veriyor. 2004 yılındaki baskıda ise 50 sayısı banknot üste ve aşağıya gerçek eğildiğinde bakır renginden yeşile dönüşüyor.
RENK DEĞİŞTİREN MÜREKKEP 100 DOLAR
1996 ve 1999’da tedavüle sürülen 100 ABD doları banknotların ön yüzünde bulunan 100 sayısı, dik bakıldığında yeşil, açılı bakıldığında siyah renkte manzara veriyor. 2011’deki baskıda ise 100 sayısı banknot üste ve aşağıya hakikat eğildiğinde bakır renginden yeşile dönüşüyor.
MİKRO YAZI 50 DOLAR
1996 yılında tedavüle sürülen 50 ABD Doları banknotların ön yüzünde bulunan portrenin etrafındaki 3 sıradan oluşan çerçeve çizgilerin son sırasında “THE UNITED STATES OF AMERICA” mikro yazı ibaresi bulunuyor.
1997 yılı baskısında, banknotun ön yüzünde bulunan portredeki şahsın gömleğinin sol yakası üzerinde “UNITED STATES OF AMERICA” ibaresi aşağıya hakikat ve banknotun sol ve sağ kenar sularında “FIFTY” ibaresi tekrarlanarak mikro yazılıdır.
2004 yılı baskısında ise banknotun ön yüzünde bulunan ABD Merkez Bankası mührünün sağında ve sol üstündeki iki adet yıldızda tekrarlanarak yazılı “USA 50”, “USA FIFTY” ibareleri ile portedeki şahsın gömleğinin sol yakası üzerinde “THE UNITED STATES OF AMERICA” ibareleri yer alıyor.
MİKRO YAZI 100 DOLAR
1996’da tedavüle sürülen 100 ABD doları banknotların ön yüzünde bulunan portrenin etrafındaki çerçevenin dışında bir çizgi halinde “THE UNITED STATES OF AMERICA” ibaresi tekrarlanıyor.
1996’da tedavüle sürülen ve Franklin portreli 100 ABD doları ile 1999’da piyasaya sürülen 100 ABD dolarında portredeki şahsın ceketinin yaka kenarında, aşağıya gerçek “UNITED STATES OF AMERICA” ibaresi ile sol alt köşede bulunan ‘100’ sayısı içinde “USA 100” ibaresi mikro yazılı yer alıyor.
2011 baskısında ise, banknotun ön yüzünde bulunan portrenin ceket yakasında “THE UNITED STATES OF AMERICA”, ön yüzün sağ tarafında bulunan portre filigranını içeren boş alanın etrafında “USA 100” ve ön yüzünde bulunan altın renkli tüy kalem boyunca “ONE HUNDRED USA” ibaresi mikro yazı olarak yer alır. Ayrıyeten banknotta yer alan şeritlerde küçük 100 sayısı mikro yazı formunda bulunuyor.
BANKNOTTAKİ RENK FARKI
2011 baskısında ise, banknotun ön yüzünde bulunan portrenin ceket yakasında “THE UNITED STATES OF AMERICA”, ön yüzün sağ tarafında bulunan portre filigranını içeren boş alanın etrafında “USA 100” ve ön yüzünde bulunan altın renkli tüy kalem boyunca “ONE HUNDRED USA” ibaresi mikro yazı olarak yer alır. Ayrıyeten banknotta yer alan şeritlerde küçük 100 sayısı mikro yazı formunda bulunuyor.
1996 yılı baskısı 1, 2, 5, 10, 20, 50 ve 100 ABD doları banknotlarda yeşil ve siyah renkler kullanıldı. 2004 yılı baskısı 50 ABD Doları banknotlarda mavi, kırmızı ve yeşil renkler; 2011 baskısı 100 ABD doları banknotlarda ise mavi, turuncu, sarı, yeşil ve siyah renkler yer aldı.
