ODTÜ Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Barış Bayram ve araştırma vazifelisi Berre Vize, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Yükseköğretim Kurulu ve TÜBİTAK takviyesiyle ULTRAMEMS Araştırma Laboratuvarı’nda geliştirdikleri “MEMS Nöristör” projesinin ayrıntılarını paylaştı.
BEYİNDEN İLHAM ALAN TEKNOLOJİ
Prof. Dr. Bayram, dört yıllık ağır bir çalışmanın sonucu olarak ortaya çıkan ve elektronik aygıtların insan beynine misal formda bilgi işleyebilmesine imkan tanıyan “nöromorfik işlemci bileşeni” MEMS nöristörün patent müracaatının ODTÜ Teknoloji Transfer Ofisi tarafından yürütüldüğünü belirtti. Projeye, beyin hücreleri ile yüksek güç verimliliği sağlayan sistemler ortasındaki benzerlikten ilham alarak başladıklarını tabir eden Bayram, bu yenilikçi aygıtın mevcut üretim süreçleriyle büsbütün uyumlu olduğunu ve bu sayede milletlerarası firmalar tarafından süratle ticarileştirilebileceğini vurguladı.
ENERJİ VERİMLİLİĞİNDE ÇIĞIR AÇAN ÇÖZÜM
Bayram, insan beyninin sadece 25 watt güç tüketerek karmaşık süreçleri gerçekleştirdiğini, lakin en gelişmiş işlemcilerin birebir süreçleri yapabilmek için 25 megawatt güce gereksinim duyduğunu açıkladı. Beynin bu fevkalâde güç verimliliğinin sırrının, hafıza ve süreç ünitelerinin entegre çalışmasında yattığını belirtti. Klâsik bilgisayar sistemlerinde ise hafıza ve işlemci ortasındaki daima bilgi transferinin güç tüketimini artırdığını ve gecikmelere yol açtığını söyledi.
Geliştirilen MEMS nöristör sayesinde, işlemci ve hafıza ünitesi tek bir yapıda birleştirilerek güç tüketimi büyük ölçüde azaltılıyor. Bayram, aygıtın potansiyelini şöyle özetledi:
Eğer bu teknolojiyi cep telefonlarındaki transistörlerin yerine kullanabilirsek, telefonlarımızı yılda sadece bir defa şarj etmek kâfi olacak.
KİŞİSEL DATALAR VE YAPAY ZEKA İÇİN İNANÇLI BİR GELECEK
Bayram, günümüzde cep telefonlarının işlemci kapasitelerinin yetersizliği nedeniyle bilgilerin çoğunlukla bulut sunuculara aktarıldığını ve bunun ferdî bilgi güvenliği açısından risk oluşturduğunu tabir etti. MEMS nöristörler ile bu süreçlerin aygıt üzerinde lokal olarak gerçekleştirilebileceğini, böylelikle hem güç tasarrufu sağlanacağını hem de bilgi güvenliğinin artacağını belirtti.
ÇEVRE DOSTU YAPAY ZEKA VE SUNUCU ÇÖZÜMLERİ
Mevcut yapay zeka sistemlerinin yüksek güç tüketimi nedeniyle, Google üzere teknoloji devlerinin sunucu merkezlerini deniz suyuyla soğutmaya çalıştığını hatırlatan Bayram, MEMS nöristörlerin kullanıldığı nöromorfik işlemciler sayesinde bu merkezlerin çölde bile kurulabileceğini söyledi:
Bu teknolojiyle ısınma sıkıntısını ortadan kaldırarak güç tüketimini düşürecek ve çevresel tesirleri azaltacağız.
GLOBAL TESİR VE YERLİ TEKNOLOJİ VİZYONU
Berre Vize ise MEMS nöristörün mevcut aygıtlardan farklı olarak, güvenilirlik, endüstriyel uyumluluk ve sürat üzere kritik alanlarda çığır açıcı bir tahlil sunduğunu belirtti. Yapay zeka bilgi süreç sistemlerinde ihtilal yaratacak bu teknolojinin sıhhat, finans ve ulaşım üzere bölümlerde büyük bir değişim yaratacağını vurguladı.
Prof. Dr. Bayram ve ekibi, Analog Devices, HP, IBM, NVIDIA, Amazon ve Google üzere global teknoloji devleriyle iş birliği yapmayı hedefliyor:
Bu teknoloji, dünyada geliştirilen birinci MEMS nöristör. Yerli ve ulusal bir buluş olarak ülkemizi bu alanda başkan pozisyona taşımak için kararlılıkla çalışacağız.
