Suriye’deki son gelişmelerin Türkiye’deki yansımalarında, Halep Kalesi’ne Türk bayrağı çekilmesi hala tartışılıyor.
Suriye’deki muhaliflerden bir kümenin bu hareketi, Türkiye’deki kimi etrafları ziyadesiyle rahatsız etti.
Oysa Halep’teki o sembolik hal, yalnızca orada değil etraf coğrafyalarda da çok sayıda insanın inanç ve niyet dünyasında yer alanların bir dışa vurumu.
“HALEP KALESİ’NDE TÜRK BAYRAĞININ NE İŞİ VAR”MIŞ!
Son on günde hududumuzun çabucak ötesinde yaşananlar; bir toplumun kendi vatandaşına terör uygulayan idareden kurtulma gayretinden yüzbinlerce Halepli sığınmacı gerçeğine, ülkemizin tarihi bağlarından göz arkası edilemeyecek çıkarlarına kadar pek çok katmanı içinde barındırıyor.
Bu ortada, muhalifler içindeki kimi kümelerin Türkiye’ye yönelik ilgisi, muhabbeti de bir vakıa. Halep Kalesi’ne Türk bayrağı asılması da bu yaklaşımın bir yansıması. Olayın üzerinden günler geçmesine karşın birtakım basın organları ile toplumsal medya mecralarında ise “Halep Kalesi’nde Türk bayrağının ne işi var?” içerikli reaksiyonlar sergilenmeye devam ediyor.
HALEP KALESİ’Nİ MALAZGİRT’TEN 8 YIL EVVEL FETHETMİŞTİK
Türkiye son gelişmeleri, Suriye’nin toprak bütünlüğü ve rejimin kendi halkına yönelik terörünün son bulması koşullarını ortaya koyarak itidalli bir yaklaşımla takip etse de bölgedeki mazimiz çok daha his ağır tarihî bağlara işaret ediyor. Asırlarca ecdadımızın denetim ve sahipliğinde bulunmuş yerler ortasında, bugün “Suriye” denilen bölge de yer alıyor.
Selçuklular, Türklere Anadolu’nun kapılarını açan 1071’deki Malazgirt savaşından sekiz yıl evvel, 1063 yılından itibaren Kuzey Suriye’de de varlık göstermişti. Selçuk Bey’den sonra başa geçen Tuğrul Bey, Orta Asya’daki Türkmenlerden oluşan kafileleri sistemli bir halde hem Bizans coğrafyasına hem de Suriye içlerine yönlendirmeye başlamıştı. Selçuklulardan bir kol da Diyarbakır üzerinden Halep istikâmetine gerçek ilerlemiş, Türkmenler belirli aralıklarla bölgeye yerleştirilmişti.
Selçuklu hizmetinde olan Buyruk Hanoğlu Harun da 1063 yılında, 1000 atlık birliğiyle Halep’e girmiş, Mervanoğulları’nın idaresindeki bu kentte idaredekilerden kıymetli imtiyazlar koparmış, ayrıyeten idaresi her ay 11 bin altınlık bir ödemeye bağlamıştı. Harun, günümüzün vekâlet sistemine benzeri bir formda Halep’te Selçuklular ismine hâkimiyet kurmuş, Halep Kalesi’ni de yönetim merkezlerinden birisi haline getirmişti.
Halep’te bulunduğu surece Selçuklu Sultanı ve Abbasi Halifesi ismine hutbe okutmaya da başlayan Hanoğlu Harun, Bizans İmparatoru Romen Diyojen’in bölgeye yönelik hücumlarına karşı da çoğunlukla Halep Kalesi’nden yönettiği savunma stratejileri ile Halep ve etraf kentleri korumuştu. Bu süreçte Halep’in yanı sıra Münbiç ve Azez de Bizans akınlarına maruz kalmış, buralar da yeniden Halep merkezli birliklerle korunmaya çalışılmıştı.
HALEP’E 106 YIL EVVEL VEDA ETTİK
Selçuklu Sultanı Alparslan, Malazgirt Meydan Muharebesi’nden evvel 1069’da çıktığı Mısır seferinde ordusunu Halep’te konaklatmış, burada Hanoğlu Harun’la yapılan görüşmelerin akabinde da Halep tam manasıyla Selçuklu yurdu olmuştu. Sonuçta Hanoğlu Harun, akabinde da Afşin ve Sunduk Beyler’in gerçekleştirdikleri başarılı akınlar sayesinde Halep ve etrafı Müslüman Türk varlığı ve kültürünün hâkim olduğu bir bölgeye dönüşmüştü. İlerleyen asırlarda birkaç defa el değiştiren Halep, Yavuz Sultan Selim’in 1516’daki Memlûklülere karşı kazandığı Mercidabık zaferi sonrasında 1918 yılına kadar, tam 402 yıl bir Osmanlı kenti olarak varlığını sürdürmüştü.
1948’DE DE KALEYE TÜRK BAYRAĞI ÇEKİLMİŞTİ
Bu ortada, geçmişte de Halep Kalesi’ne Türk bayrağı çekilmişti. 1948 yılının aralık ayında Türkiye’ye katılmayı talep eden Halepliler, kentin sokaklarında yürüyüş düzenlemiş, hareket sonunda, “Türkiye’ye ilhak etmeliyiz. Bizi lakin Türk yönetimi rahat yaşatır.” açıklamasında bulunmuşlardı. Bu yürüyüş sırasında göstericiler Halep Kalesi’ne Türk bayrağı çekmişlerdi.
BEŞ BİN YILDIR AYAKTA
Arkeolojik tanımlamalarda “kuvvetlendirilmiş büyük Orta Çağ sarayı” olarak geçen, dünyanın en eski ve en büyük kalelerinden biri olan Halep Kalesi, M.Ö. 3000 yıllarından itibaren savunma gayeli bir yerleşim yeri olmuştu. Birinci biçimini bir Sami kavmi olan Yahmad Krallığı’nın verdiği iddia edilen kale ve saray, vakit içerisinde Asur, Yunan, Ermeni, Roma, Bizans, Eyyubî, Memlûk, Selçuklu ve Osmanlılar tarafından da idare ve savunma merkezi olarak kullanılmıştı.
Tarih sahnesine çıkışlarından itibaren İslam dünyasının her yerine vandalca akınlar düzenleyen Moğollar, Halep’e de saldırmış ve Halep Kalesi’nde büyük tahribata yol açmışlardı. 1822 sarsıntısında de ağır hasar gören kaleyi, 1850 yılında Osmanlı Sultanı Abdülmecid restore ettirerek bugünkü mimarî yapısına kavuşturmuştu.
– Öğr. Gör. Hülya Yiğit, “Artuklu Hâkimiyetine Kadar Kuzey Suriye’de Selçuklular”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Eylül – Ekim 2018
